Tien overeenkomsten tussen fictie schrijven en twitteren

Ik ben ooit zomaar begonnen te twitteren en er nooit mee opgehouden. Ik vind twitter leuker dan Hyves, Facebook en LinkedIn: media die ik vooral zakelijk gebruik. Er zijn veel dingen leuk aan twitter, maar één daarvan is het ‘literaire’. Sommige mensen vinden twitter stom, omdat er volgens hen veel onzin getwitterd wordt. Zo zag ik een bericht op LinkedIn en twitterde toen dit:
tweet
Die mensen snappen het dus niet. Ik zie vaak overeenkomsten met het schrijven van fictie en merk dat ik dezelfde ‘trucjes’ gebruik. Daarover gaat dit blog. Het is een soort reflectie op mijn tweets en de reply’s. Er is geen grondig onderzoek aan vooraf gegaan en als u meer literaire kwaliteiten ontdekt in mijn tweets, bent u van harte uitgenodigd dit te melden. Daarnaast is het absoluut niet mijn bedoeling te stellen dat mijn tweets beter of leuker zijn dan die van u. Ik gebruik mijn tweets hier louter als voorbeeld.

Tien literaire overeenkomsten

1. Manipuleren van de lezer
Elke schrijver weet: vertel niet alles, want dan is er geen ruimte meer voor de lezer in het verhaal. Laat de lezer zelf meedenken. Natuurlijk bepaal je als schrijver wel wat die lezer denkt. Zo weet ik bij veel tweets precies wat voor reacties ik ga krijgen en soms zelfs van wie. Als schrijver manipuleer je de lezer dus.
Het sterkste voorbeeld was een tweet uit mijn begintijd: “Er ligt een schroef onder mijn bureaustoel.” Natuurlijk riep iedereen: kijk eens of hij uit je stoel gevallen is. Dat had ik heus wel bedacht, maar bewust niet opgeschreven.
tweet
Ook bij deze tweet kreeg ik veel reacties van mensen die mij vertellen dat het niet rijmt. En dat ik beter in bed kon gaan liggen om wel te rijmen. Dat had ik ook bedacht, maar ik wilde het de lezer zelf laten bedenken.

2. Stijl

De inhoud hoeft niet altijd interessant te zijn als je leuk formuleert. Ik schreef laatst:
tweet

Ik kreeg hier veel reacties op; meer dan wanneer ik geschreven had: “Mijn kinderen gooien alles op de grond.”

3. Verhaal
Als ik een verhaal schrijf, weet ik vaak niet hoe het afloopt. Ik ben geen schrijver die een raamwerk maakt en dat vervolgens uitwerkt. Ik snuffel ergens een idee voor een verhaal op, begin met een probleem en laat me verrassen door de afloop. Sommige tweetreeksen ontstaan ook zo en blijken een verhaal te worden. Het begint met het neerzetten van een situatie en het opbouwen van de spanning.
tweettweettweettweet
Niet altijd komt een verhaal op gang, want twitteraars zijn slordige lezers. Dus soms moet ik even helpen om tot mijn clou te kunnen komen. Zoals toen ik meldde elecriciteitsmannen over de vloer te krijgen voor het nieuwste van het nieuwste. Na enig aandringen werd de vraag dan toch gesteld.
tweettweettweet
4. Context
Het leuke van twitter is dat de lezer vaak de context van een tweet niet weet en hem daardoor verkeerd begrijpt. Hier kun je mee spelen. Vaak gebruik ik dan de hastag om de grap een beetje uit te leggen.
tweet
5. Fantasie prikkelen
Deze tweet was voor sommige visueel ingestelde lezers ‘teveel informatie’, maar lezers die wisten dan ik net gedouched had omdat ik terug kwam van paardrijden, begrepen de situatie volkomen. Ik krijg nogal eens de opmerking dat ik te beeldend schrijf, maar het zit allemaal in uw hoofd, beste lezer. Een goede schrijver wakkert de fantasie van de lezer aan, juist zonder teveel te beschrijven.
tweet
Natuurlijk verwachtte ik over de volgende tweet vragen en pas dan zou ik uitleggen dat ik tijdens het wakker worden een verhaal bedacht had.
tweet
6. Taalvondsten
In een boek moet de schrijver alles zelf bedenken. Het leuke van twitter is de interactie met medeschrijvers, waardoor leuke taalvondsten onstaan.
tweet
tweet
7. Personages kleur geven
In een verhaal is het leuk als de hoofdpersoon herkenbaar is, maar ook wat bijzondere trekjes heeft. Op twitter ben je zelf de hoofdpersoon, al dan niet fictief. Ik lieg nooit over dingen die ik over mezelf schrijf, maar het is natuurlijk wel een selectie. In een boek zorgen opmerkelijke karaktertrekjes ervoor dat de hoofdpersoon interessant is om over te lezen. De herkenbare karaktertrekken zorgen voor identificatie. Op twitter werkt dat net zo.
tweettweettweettweet
8. De bijpersonen
Deze kunnen wat karikaturaler zijn dan de hoofdpersoon. Bijpersonen mogen anoniem blijven, maar duidelijk herkenbare karaktertrekken zijn wel leuk. Ik maak deze figuren liefst niet te persoonlijk (jullie hoeven hun ziel en zaligheid niet te kennen), maar ze kleuren het beeld van mijn hoofdpersoon verder in. Kinderen, partner en collega’s zijn ideale bijpersonen. Ik zie bij andere tweeps dat ze vaak naamloos blijven (manlief, dochter, zoon, etc) en zo doe ik het zelf ook.
tweettweettweettweet
9. Het tegenovergestelde zeggen van wat je bedoelt
Om de lezer wakker te schudden is een afwijkende mening ventileren een leuk trucje. In boeken kun je daarvoor personages gebruiken die niet per se hoeven te denken en zeggen wat een schrijver zelf vindt. Op twitter roep ik soms iets wat duidelijk niet waar is.
tweet
Deze tweet leverde mij een interview met Boekblad op. ‘Worden mijn lessen echt zoveel gedownload dat de server vastloopt?’ vroegen ze. Ja: er wordt veel gedownload en nee: de server doet het nog en ga vooral door. Maar als ik dat schrijf, is het een ordinaire reklametweet. Dit was een truc om de aandacht te krijgen. Ik hoop dat de CPNB dat bij de volgende tweet ook snapt.
tweet
10. Fantasiewereld opbouwen
Een boek is een schijnwereld. Twitter is dat ook. Veel mensen spelen daarmee door elkaar virtuele kopjes koffie te brengen of zogenaamd op elkaars schoot te kruipen. Iedereen snapt dat het fantasie is, maar het is leuk om in het sprookje te geloven dat wij tweeps allemaal samen in een groot huis wonen.
tweet
Tot slot
De taalfouten heb ik in deze tweets laten staan. Dt-foten, komma’s op verkeerde plaatsen: het gebeurt. Bij een boek haalt de redacteur deze fouten eruit. Op twitter gaan we allemaal met onze billen bloot. Een enkele keer wis ik een foute tweet en doe hem snel over zonder fouten. Maar twitteren is spontaan, chaotisch, direct. Deze analyse’s zijn daarom ook achteraf gemaakt.

Tot op twitter!
@rianvisser

This entry was posted in Schrijven, Social media. Bookmark the permalink.

24 Responses to Tien overeenkomsten tussen fictie schrijven en twitteren

  1. Pingback: Een tweet met een link | Rian Visser

  2. Rob Visser says:

    Leuk stuk, inspirerend en duidelijk. Al zou ik nooit iets schrijven dat niet klopt. Dat mag prikkelend zijn, voor mij is er dan een grens overschreden. Een ethische grens en een grens aan mijn belang. Als je hoopt dat de CPNB volgende keer ‘wel’ iets snapt schrijf je eigenlijk dat ze iedere tweet van jou zouden moeten wantrouwen en dat lijkt me niet de bedoeling.

    Overigens iPad rijmt noch op bad noch op bed, want de klemtoon ligt op de eerste lettergreep. We spreken van eindrijm als de klanken van een of meer lettergrepen gelijk zijn vanaf de lettergreep met de klemtoon. Onderen rijmt op donderen, maar niet op sonderen. Om iPad in het Nederlands te laten rijmen moet je je toevlucht nemen tot kunstmatige constructies. Afhankelijk van de uitspraak kom je dan uit bij bonsairat (een nog te ontdekken diersoort) of Hawai met (bestelling in een snackbar).

  3. GerJan Regtop says:

    Schitterend stukje en geeft mezelf gelijk gelijk: ik gebruik Twitter omdat het nuttig is.

  4. Mariët says:

    geweldig leuk stuk Rian, je heb er een volger bij.
    Zo ga je Twitter (ik ben net anderhalve week op Twitter) heel anders bekijken.
    Helemaal leuk.
    Ik doe even RT en zet deze vast bij mijn favorieten.

  5. kate says:

    knappe analyse! Je bent nu officieel ‘onze’ wiztwit! 🙂 ga alles heel aandachtig lezen!

  6. Ghislaine says:

    Heel erg leuk! Geeft de essentie goed weer van wat er nou zo leuk is aan Twitter! 🙂

  7. Leuk stukje, Rian! Dat kun jij.

  8. Iris says:

    Heel goed stuk! Ik ga ‘m ff RT’en! 🙂

  9. Pingback: Twitted by RianVisser

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *